Zasada działania wiatrownicy rejestrowej z bocznymi zaworami jest bardzo podobna do zasady działania wiatrownicy "dolnozaworowej".
Różnica polega na położeniu zaworów, które w tym przypadku otwierają otwory w bocznej ścianie kanału wiatrownicy.(BO) Zawory te otwierają się w bok.
Ilustracja po prawej stronie przedstawia fragment poprzecznego przekroju wiatrownicy z bocznymi zaworami, którymi w tym przypadku są pionowo ustawione zawory membranowe.
Zastosowanie takiego układu zaworów upraszcza konstrukcję wiatrownicy i ułatwia jej ewentualną konserwację. Wadą tego rozwiązania jest wydłużenie oraz skomplikowanie kształtu kanału doprowadzającego powietrze z komory rejestrowej do piszczałki.
Różnicę tę wyraźnie widać w porównaniu z wiatrownicą "dolnozaworową", w której kanały prowadzące powietrze do piszczałek są proste i stosunkowo krótkie.
Skomplikowanie i wydłużenie kanału doprowadzającego powietrze z komory rejestrowej do piszczałki jeszcze wyraźniej widać na przekroju zamieszczonym obok.
Podobne rozwiązanie można spotkać w połączeniu z trakturą elektryczną.
Odmianą wiatrownicy rejestrowej z bocznymi zaworami jest również wiatrownica z umieszczonymi pionowo wentylami w formie klap, zwana też wiatrownicą z wiszącymi klapami.(OPdU)
Przedstawiony powyżej mechanizm może współpracować z trakturą mechaniczną lub z dźwignią Barkera.
Ruch cięgła (czerwona strzałka) powodowany przez elementy traktury połączone z naciśniętym klawiszem, powoduje uchylenie wentyli klapowych znajdujących się w komorach rejestrowych. Uchylenie wentyla powodowane jest bezpośrednio przez ruch popychacza, na który działa dźwignia połączona z cięgłem. Wentyle po uchyleniu wpuszczają powietrze z komór rejestrowych do kanałów. Na rysunku powyżej włączone są tylko dwa skrajne rejestry, natomiast rejestr środkowy (ten, którego komora rejestrowa nie jest wypełniona sprężonym powietrzem) jest wyłączony. Ale podobnie jak w wiatrownicy stożkowej również i tutaj naciśnięcie klawisza powoduje otwarcia wszystkich wentyli, również tych, które w danym momencie nie umożliwią napłynięcia powietrza do piszczałki.
Zaletą tego typu wiatrownicy jest, w porównaniu z innymi rodzajami wiatrownic rejestrowych, możliwość dostarczania bez przeszkód odpowiedniej ilości powietrza do dużych piszczałek (bez konieczności dublowania wentyli). Za zaletę wiatrownicy z wiszącymi klapami należy uznać również lepszą możliwość dostępu do wentyli, niż w innych rodzajach wiatrownic rejestrowych. W wiatrownicach stożkowych, jak już wyżej wspomniano, dostęp do wentyli możliwy jest dopiero po zdemontowaniu wiatrownicy. W przypadku wiatrownicy z pionowymi klapami można się dostać do wentyli od spodu wiatrownicy (oczywiście po odkręceniu odpowiedniej pokrywy), bez konieczności całkowitego jej demontowania.
Wadą wiatrownicy z wiszącymi klapami, jest podobnie jak w przypadku wszystkich innych wiatrownic rejestrowych, zmienny ciężar gry, zależny od ilości włączonych rejestrów. Zależność ta może być w tym przypadku jeszcze bardziej dolegliwa, ze względu na stosunkowo dużą powierzchnię wentyli klapowych (w porównaniu z wentylami stożkowymi). Im więcej rejestrów jest włączonych, w tym większej ilości komór rejestrowych znajduje się sprężone powietrze, które naciska na klapy. Zatem siła potrzebna na otwarcie tych wentyli będzie różna w zależności od ilości włączonych głosów. Dodatkowy opór wynika w tym przypadku z różnicy ciśnień między przestrzeniami komór rejestrowych i kanałów prowadzących do wlotów piszczałek.
2001-2024 © Copyright by Konrad Zacharski
